Omgevingswet en bos

Bosbescherming

De voormalige Boswet was bedoeld om het totale oppervlakte aan bos in ons land op peil te houden. Het was geen regeling om concrete bosgebieden te beschermen. De Boswet kende ook geen vergunningenstelsel zoals bij besluiten over omgevingsvergunningen betreffende vellen. Sinds 1 januari 2017 is de Boswet opgehouden te bestaan maar zijn de regelingen vrijwel geheel ondergebracht in de Wet natuurbescherming. De belangrijkste elementen van de Boswet werden onveranderd opgenomen in de nieuwe wet: de meldingsplicht, de herplantplicht en het kapverbod. Er zijn ook zaken veranderd. Zo gingen de Provincies bepalen welke gegevens bij een melding moeten worden aangeleverd. Inmiddels is de Wet natuurbescherming per 1 januari 2024 opgegaan in de Omgevingswet. Daarbij vonden er weinig inhoudelijke wijzigingen plaats. Wel wordt er een specifieke zorgplicht voor natuur geïntroduceerd en verandert voor sommige onderdelen de terminologie.

Wanneer valt bos onder de bescherming van de Omgevingswet?

Bos valt onder de Omgevingswet als het gaat om beplantingen van bomen groter dan 10 are of als het een rijbeplanting betreft, uit meer dan 20 bomen bestaat. De gemeente moet van de Omgevingswet een bebouwingscontour houtkap vaststellen. Alleen als bos buiten de bebouwingscontour houtkap ligt, valt het onder de Omgevingswet. Bomen op erven en tuinen en een rij wilgen of populieren op of langs landbouwgronden zijn uitgezonderd van de meldingsplicht. Ook blijft er ruimte voor vellen voor de productie van hout als biomassa. Populieren, wilgen, essen of elzen die zijn bedoeld voor de productie als biomassa zijn uitgezonderd van de meld- en herplantplicht indien tenminste een keer per tien jaar wordt geoogst, de beplanting na 1 januari 2013 is aangelegd en aan een aantal beplantingseisen is voldaan. Ook kerstbomen die niet ouder zijn dan twintig jaar, kweekgoed, fruitbomen en windschermen om boomgaarden zijn uitgezonderd.

Meldingsplicht

Wanneer een boseigenaar voornemens is om een houtopstand die onder de Omgevingswet valt, te gaan vellen dan moet hij dit voornemen minstens een maand van te voren melden bij Gedeputeerde Staten van de betreffende Provincie. Het niet melden van de kap is een economisch delict en kan leiden tot een hoge boete. Dunning hoeft niet te worden gemeld maar kappen ten behoeve van paden, receptie en parkeerplaatsen is geen dunning. De boseigenaar dient er wel bedacht op te zijn dat afhankelijk van de APV van de betreffende gemeente, een omgevingsvergunning voor de activiteit vellen voorgeschreven kan zijn, ongeacht of het bos wel of niet onder de Omgevingswet valt. Het kan dus zo zijn dat naast een verplichte melding ook een omgevingsvergunning vellen voorgeschreven is.

Herplantplicht

De eigenaar van grond waarop een houtopstand is geveld, of op andere wijze teniet is gegaan, is verplicht binnen drie jaar te herplanten. Het is niet van belang hoe het bos is ontstaan of in welke staat het verkeerde. Wanneer de herplant niet aanslaat, moet binnen drie jaar daarna de herplant worden vervangen. Ook het niet voldoen aan de herplantplicht is een economisch delict. Het is soms mogelijk om herplant te laten plaatsvinden op een andere locatie dan waar het bos stond. Dat wordt compensatie genoemd.

Kapverbod

In uitzonderingsgevallen kunnen Gedeputeerde Staten een kapverbod opleggen wanneer het natuur- of landschapsschoon ernstig in gevaar is. In de praktijk gebeurt dat slecht af en toe, zoals in gevallen waarbij het om zeer oude bomen of buitengewoon waardevolle boomgemeenschappen gaat. Meer informatie?