Takken en wortels over de erfgrens

Burenrecht, artikel 5:44 BW

Soms wordt overlast ondervonden door overhangende takken van een boom van de buren. Artikel 5:44 lid 1 Burgerlijk Wetboek (BW) geeft een eigenaar van een erf het recht om deze overhangende takken te verwijderen. Voorwaarde daarbij is wel dat de eigenaar van de boom moet zijn aangemaand om zelf de takken te verwijderen. Het is verstandig om schriftelijk en aangetekend aan te manen. Daarbij moet ook een redelijke termijn gegeven worden waarbinnen de snoei moet plaatsvinden. Een termijn van 6 weken wordt bij grote bomen vaak als redelijk gezien maar er moet ook rekening worden gehouden met het snoeiseizoen voor de betreffende boom. De kosten voor het snoeien die zijn gemaakt omdat de eigenaar niet tijdig zelf snoeit, zijn in beginsel voor de eigenaar van de boom. Degene die de snoei heeft laten uitvoeren mag de takken houden maar mag die ook achterlaten op het perceel van de eigenaar van de boom. Artikel 5:44 lid 2 BW geeft aan een eigenaar van een erf het recht om doorschietende wortels door te hakken. Daarbij hoeft niet te worden aangemaand. De regels over overhangende takken en doorschietende wortels kunnen ook van toepassing zijn op gebruikers die geen eigenaar zijn, zoals huurders. Omdat artikel 5:44 BW lid 2 het heeft over erf en niet over erfgrens lijkt dit artikel niet bedoeld voor boven elkaar gelegen appartementen en de daarbij geldende horizontale erfgrens. Een hoger gelegen appartement dat een boom voor zijn uitzicht ziet groeien, kan misschien wel overlast ervaren.

Misbruik van snoeirecht

Weliswaar bestaat het recht om overhangende takken te snoeien en doorschoten wortels door te hakken, maar dat recht is wel begrensd. Er kunnen algemene rechtsregels gaan gelden zoals “misbruik van bevoegdheid”, “onrechtmatige daad” en “redelijkheid en billijkheid”. Als er teveel takken worden gesnoeid, of te veel (te dikke) wortels worden doorgehakt, kan dat de boom onherstelbaar beschadigen en kan de boom er zelfs door afsterven. Ook kan overmatige snoei ertoe leiden dat het uiterlijk van de kroon wordt verminkt. Iemand die misbruik van zijn snoeirecht maakt, kan aansprakelijk worden gesteld voor de schade die de eigenaar van de boom daardoor lijdt. Die schade kan soms veel hoger zijn dan de snoeier had verwacht. Of er sprake is van misbruik van snoeirecht hangt af van de omstandigheden van het geval. De rechtbank Alkmaar oordeelde dat er bij een heftige snoei geen sprake was van misbruik van bevoegdheid omdat in dat geval de takken in de weg hingen voor een camper. De rechtbank in Haarlem oordeelde dat snoei van monumentale bomen met als grondslag artikel 5:44 BW, niet is toegestaan. Als overhangende takken gesnoeid gaan worden of wortels doorgehakt, dan is het verstandig om dit te laten uitvoeren door een deskundige op het gebied van bomen. Die kan namelijk beoordelen wat de boom kan hebben zonder dat het voortbestaan van de boom of de vorm van de kroon onherstelbaar in gevaar komen.

Gerechtelijke procedure

Naast het recht van artikel 5:44 BW om zelf takken te snoeien of wortels door te hakken, heeft de eigenaar van een erf ook de mogelijkheid om verwijdering van overhangende takken of doorgeschoten wortels bij de rechter te eisen. Die hoeft namelijk niet zomaar te accepteren dat er een inbreuk wordt gemaakt op zijn eigendomsrecht. Overhangende takken en doorgeschoten wortels zijn zo’n inbreuk. Voordeel van zo’n procedure is dat de eigenaar van de boom op bevel van de rechter zelf de overhangende takken moet snoeien of de doorgeschoten wortels moet kappen. De buurman loopt dan niet het risico dat hij zelf de boom per ongeluk onherstelbaar zou beschadigen. Ook hoeft hij geen kosten voor een bomendeskundige voor te schieten. Het is noodzakelijk dat de eiser kan aantonen dat hij voldoende belang heeft bij zijn vordering tot snoei of doorhakken. Anders kan de rechter oordelen dat er sprake is van misbruik van bevoegdheid. Meer informatie?